Creative Industry Database: Music
มูลค่าเศรษฐกิจอุตสาหกรรมดนตรี
ฐานข้อมูลอุตสาหกรรมสร้างสรรค์รายสาขา: อุตสาหกรรมดนตรี
สำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA ดำเนินการจัดทำฐานข้อมูลอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (Creative Industry Database) เป็นรายสาขา โดยมีความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง รวบรวมข้อมูลในส่วนของ 1) มูลค่าทางเศรษฐกิจ 2) ข้อมูลผู้ประกอบการนิติบุคคล และ 3) ข้อมูลด้านแรงงาน จากนั้นได้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลจำแนกรายอุตสาหกรรม เพื่อให้หน่วยงานภาครัฐ ภาคการศึกษา และภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง สามารถนำข้อมูลที่ได้นี้ไปวิเคราะห์ต่อยอด พร้อมวางนโยบายและกลยุทธ์เพื่อยกระดับอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อเศรษฐกิจและสังคมในภาพรวมของประเทศไทยต่อไป
ECONOMIC VALUE
1) มูลค่าทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมดนตรี ณ ราคาประจำปี (Current Price) ตามรหัส TSIC 4 หลัก
CEA รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลมูลค่าทางเศรษฐกิจจาก สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) โดยพิจารณาเลือกข้อมูลมูลค่าทางเศรษฐกิจที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมดนตรี จากรหัส TSIC 4 หลัก แบบไม่นับซ้ำ จำนวน 1 รหัสธุรกิจ ประกอบด้วย
| TSIC 4 หลัก | กิจกรรมทางเศรษฐกิจ : อุตสาหกรรมดนตรี |
| 5920 | กิจกรรมการบันทึกเสียงลงบนสื่อและการจัดพิมพ์จำหน่ายหรือเผยแพร่ดนตรี |
ข้อมูล ณ สิ้นปี 2561 อุตสาหกรรมดนตรีของไทย มีมูลค่าอยู่ที่ 1,478 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 0.1 ของมูลค่าอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ทั้งหมด ซึ่งอยู่ที่ 1,461,788 ล้านบาท
ทั้งนี้เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบข้อมูลย้อนหลัง 5 ปี ระหว่างปี 2557 – 2561 พบว่า มูลค่าทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมดนตรี มีแนวโน้มปรับตัวสูงขึ้นต่อเนื่อง และอัตราการเติบโตของอุตสาหกรรมฯ ในปี 2561 ก็นับว่าสูงกว่าค่าเฉลี่ยของทั้ง 15 อุตสาหกรรมสร้างสรรค์
COMPANY STATISTICS
2) สถิติกิจการประเภทนิติบุคคล ในอุตสาหกรรมดนตรี
• จำนวนกิจการจำแนกตามขนาด
ข้อมูลนิติบุคคลของ “อุตสาหกรรมดนตรี” CEA ดำเนินการรวบรวมข้อมูลจากรหัสธุรกิจ (TSIC) ที่เกี่ยวข้อง จำนวนทั้งสิ้น 5 รหัสธุรกิจ (TSIC 5 หลัก) ประกอบด้วย
| TSIC 5 หลัก | กิจกรรมทางเศรษฐกิจ : อุตสาหกรรมดนตรี |
| 18200 | การผลิตซ้ำสื่อบันทึก |
| 59201 | กิจกรรมการบันทึกเสียงลงบนสื่อ |
| 59202 | กิจกรรมการจัดพิมพ์จำหน่ายหรือเผยแพร่ดนตรี |
| 59203 | กิจกรรมการดูแลสิทธิในการผลิตซ้ำดนตรีเพื่อจำหน่ายหรือเผยแพร่ |
| 85422 | กิจกรรมการเรียนการสอนด้านดนตรี |
หากจำแนกเชิงพื้นที่ในระดับภูมิภาค พบว่า กิจการส่วนใหญ่จัดตั้งอยู่บริเวณกรุงเทพมหานคร สูงที่สุด จำนวน 461 ราย คิดเป็นร้อยละ 64 ของจำนวนกิจการทั้งหมด รองลงมาคือ ภาคกลาง 143 ราย คิดเป็นร้อยละ 19.8 ส่วนในภูมิภาคอื่นๆ นั้น มีการกระจายตัวของกิจการในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกันนิติบุคคลที่อยู่ในอุตสาหกรรมดนตรี มีจำนวนทั้งสิ้น 720 ราย (ข้อมูล ณ สิ้นเดือนสิงหาคม 2563) เมื่อพิจารณาจำแนกตามขนาดกิจการ พบว่า ส่วนใหญ่เป็นกิจการขนาดเล็ก (S) มากที่สุด ถึง 705 ราย คิดเป็นร้อยละ 98
• ข้อมูลทางการเงิน
| รหัสธุรกิจ (TSIC) | รายได้รวม (ล้านบาท) |
กำไรสุทธิ (ล้านบาท) |
จำนวนกิจการที่ใช้ ในการประมวลผล (ราย) |
| 18200 การผลิตซ้ำสื่อบันทึก | 1,136.86 | -898.27 |
96 |
| 59201 กิจกรรมการบันทึกเสียงลงบนสื่อ | 673.41 | -12.54 | 97 |
| 59202 กิจกรรมการจัดพิมพ์จำหน่ายหรือเผยแพร่ดนตรี | 5,157.61 | 213.4 | 49 |
| 59203 กิจกรรมการดูแลสิทธิในการผลิตซ้ำดนตรีเพื่อจำหน่ายหรือเผยแพร่ | 408.67 | 19.57 | 26 |
| 85422 กิจกรรมการเรียนการสอนด้านดนตรี | 391.73 | -19.92 | 120 |
ข้อมูลทางการเงินของกิจการในกลุ่มอุตสาหกรรมดนตรี รายได้รวมของนิติบุคคล มีจำนวนทั้งสิ้น 7,768.28 ล้านบาท หากจำแนกสัดส่วนของรายได้ตามขนาดกิจการและประเภทธุรกิจ พบว่า
• กิจการขนาดเล็ก (S) มีสัดส่วนรายได้สูงที่สุดอยู่ในกลุ่มธุรกิจ 85422 กิจกรรมการเรียนการสอนด้านดนตรี
• กิจการขนาดกลาง (M) มีสัดส่วนรายได้สูงที่สุดอยู่ในกลุ่มธุรกิจ 59203 กิจกรรมการดูแลสิทธิในการผลิตซ้ำ
• กิจการขนาดใหญ่ (L) มีสัดส่วนรายได้สูงที่สุดอยู่ในกลุ่มธุรกิจ 59203 กิจกรรมการดูแลสิทธิในการผลิตซ้ำ
อย่างไรก็ตาม เมื่อคำนวณเป็นกำไรสุทธิแล้ว กลับพบว่า อุตสาหกรรมดนตรีมีกำไรสุทธิติดลบถึง -697.76 ล้านบาท ในจำนวนนี้ รหัสธุรกิจที่ 18200 การผลิตซ้ำสื่อบันทึก เป็นกลุ่มที่มีกำไรสุทธิติดลบมากที่สุดถึง -898.27 ล้านบาท โดยมีแรงฉุดหลักมาจากกลุ่มกิจการขนาดเล็ก (S) ที่มีจำนวนธุรกิจถึงร้อยละ 97 ของรหัสธุรกิจนี้
ทั้งนี้ เมื่อพิจารณานิยามของรหัสธุรกิจ 18200 “การผลิตซ้ำจากบันทึกต้นฉบับดนตรี หรือการบันทึกเสียงอื่น ๆ ลงบนแผ่นซีดีและเทปการผลิตซ้ำจากบันทึกต้นฉบับภาพยนตร์และวีดิทัศน์อื่น ๆ ลงบนแผ่นซีดีและเทป การผลิตซ้ำจากบันทึกต้นฉบับซอฟต์แวร์และข้อมูล ลงบนแผ่นดิสก์และเทป” มีข้อสังเกตว่า กลุ่มกิจการในรหัสธุรกิจนี้ ยังคงดำเนินธุรกิจในรูปแบบเดิม หรือ เทคโนโลยีแบบเดิมอยู่หรือไม่ และจะมีแนวทางการส่งเสริมกิจการเหล่านี้เพื่อยกระดับหรือปรับเปลี่ยนธุรกิจไปในทิศทางใด ให้ผลประกอบการโดยรวมดีขึ้น และธุรกิจยังคงอยู่รอดได้ในระยะยาว
• ศักยภาพการดำเนินธุรกิจ
จากข้อมูลงบการเงินของนิติบุคคลในอุตสาหกรรมดนตรี สามารถนำมาวิเคราะห์ถึงศักยภาพการดำเนินธุรกิจ พบว่า มีกิจการในอุตสาหกรรมดนตรีมากถึง 116 ราย ที่มีศักยภาพการดำเนินธุรกิจอยู่ในระดับแข็งแกร่ง (Strong) หรือคิดเป็นร้อยละ 35.9 ส่วนกิจการอีก 110 ราย อยู่ในระดับปานกลาง (Regular) หรือคิดเป็นร้อยละ 34 และกิจการอีก 97 ราย อยู่ในระดับอ่อนแอ (Weak) หรือคิดเป็นร้อยละ 30 อย่างไรก็ตาม ในภาพรวมแล้วเมื่อวิเคราะห์ในส่วนของอัตราการอยู่รอดของธุรกิจ จะพบว่า เกือบทุกรหัสธุรกิจมีอัตราการอยู่รอดในระดับสูง มากกว่าร้อยละ 90
CREATIVE LABOUR STATISTICS
3) สถิติด้านแรงงานสร้างสรรค์
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ และลักษณะการทำงาน
CEA รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลสถิติด้านแรงงานสร้างสรรค์ จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ ข้อมูล ณ ปี 2561 โดยอ้างอิงตาม ISCO-08 Codes สำหรับแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ มีการจัดหมวดหมู่โดยรวบรวม Codes ที่เกี่ยวข้อง จำนวน 4 รหัส ประกอบด้วย
| ISCO-08 Codes | คำแปล : อุตสาหกรรมดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ |
| 2561 | นักทัศนศิลป์ |
| 2655 | นักแสดง |
| 2653 | นักเต้นรำและนักออกแบบท่าเต้น |
| 2652 | นักดนตรี นักร้อง และนักประพันธ์เพลง |
แรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ มีจำนวนทั้งสิ้น 58,402 คน คิดเป็นร้อยละ 6.48 เมื่อเทียบกับจำนวนแรงงานสาขาอาชีพสร้างสรรค์ทั้งหมด ซึ่งอยู่ที่ 901,609 คน
ทั้งนี้เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบข้อมูลย้อนหลัง 3 ปี ระหว่างปี 2559 – 2561 พบว่า แรงงานในสาขานี้มีจำนวนลดลงอย่างต่อเนื่องจาก 71,882 คนในปี 2559 เป็น 69,250 คนในปี 2560 และเหลือ 58,402 คนในปี 2561 หรืออาจกล่าวได้ว่า ในช่วงสามปีที่เก็บข้อมูลแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ มีจำนวนแรงงานลดลงประมาณ 13,000 คน เมื่อพิจารณาในแง่ของลักษณะการทำงานจะพบว่า สัดส่วนของแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ เป็นแรงงานในระบบและนอกระบบ ในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกัน
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามภูมิภาค
การกระจายตัวในแต่ละพื้นที่ของแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลปี 2561 พบว่า ส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในภาคกลาง มีจำนวนทั้งสิ้น 28,477 คน คิดเป็นร้อยละ 48.76 ซึ่งแตกต่างจากแรงงานสาขาอาชีพสร้างสรรค์ในภาพรวม ที่กระจุกตัวอยู่บริเวณพื้นที่กรุงเทพมหานครมากที่สุด โดยมีจำนวนทั้งสิ้น 326,400 คน คิดเป็นร้อยละ 36.2 และจากการพิจารณาการกระจายตัวของแรงงานตามพื้นที่ เปรียบเทียบระหว่างช่วงปี 2559 – 2561 จะพบว่า มีการกระจายตัวไปในทิศทางเดียวกันทั้ง 3 ปี
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามช่วงอายุ
ช่วงอายุของแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลในปี 2561 พบว่า ส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 40–49 ปี มากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 13,381 คน คิดเป็นร้อยละ 22.91 รองลงมา คือ ช่วงอายุ 35-39 ปี และช่วงอายุ 25-29 ปี ตามลำดับ
ตัวเลขดังกล่าวยังสอดคล้องกับข้อมูลแรงงานสาขาอาชีพสร้างสรรค์ในภาพรวม ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 40-49 ปี มากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 244,495 คน คิดเป็นร้อยละ 27.12 และเมื่อพิจารณาการกระจายตัวของแรงงานตามช่วงอายุ เปรียบเทียบระหว่างช่วงปี 2559 – 2561 จะพบว่า มีการกระจายตัวไปในทิศทางที่ใกล้เคียงกันทั้ง 3 ปี
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามรายได้
ค่าเฉลี่ยรายได้ของแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลระหว่างปี 2559 - 2561 พบว่า มีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย
ทว่าเมื่อพิจารณาเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยรายได้ของสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ เทียบกับค่าเฉลี่ยรายได้ของทั้ง 12 สาขาอาชีพสร้างสรรค์ จะพบว่า มีความแตกต่างกัน เฉลี่ยถึงร้อยละ 51.7 และหากพิจารณาจัดอันดับตามค่าเฉลี่ยรายได้ พบว่า ค่าเฉลี่ยรายได้ของแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จะอยู่ในอันดับที่ 11 จาก 12 สาขาอาชีพสร้างสรรค์
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามระดับการศึกษา
ระดับการศึกษาของแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลในปี 2561 พบว่า ส่วนใหญ่อยู่ในระดับการศึกษาต่ำกว่าปริญญาตรีมากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 42,270 คน คิดเป็นร้อยละ 72.38 เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกับแรงงานทั้ง 12 สาขาอาชีพสร้างสรรค์ พบว่า ส่วนใหญ่มีการศึกษาในระดับปริญญาตรีมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 47.27 และหากพิจารณาเปรียบเทียบระหว่างช่วงปี 2559 – 2561 จะพบว่า มีการกระจายตัวไปในทิศทางที่สอดคล้องกัน
ที่มา :
1. มูลค่าทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ จากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
2. แรงงานสร้างสรรค์ จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ
3. สถานะนิติบุคคลของกิจการในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ จาก กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์
4. รวบรวมและวิเคราะห์รายอุตสาหกรรม โดย คณะผู้วิจัยและสำนักพัฒนาองค์ความรู้เศรษฐกิจสร้างสรรค์ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน)