เมืองในมือเยาวชน บทเรียนจากฮัมบูร์กที่ให้เด็กกำหนดอนาคตวัฒนธรรมของเมือง
เมื่อสามทศวรรษก่อน ที่ประชุมสมัชชาสหประชาชาติได้ให้การรับรองโครงการ World Programme of Action for Youth (WPAY) ซึ่งถือเป็นพันธสัญญาระดับนานาชาติที่ให้ความสำคัญกับสิทธิ ความใฝ่ฝัน และศักยภาพของเยาวชนทั่วโลก
“เยาวชนในปัจจุบัน ซึ่งมีอายุระหว่าง 15–24 ปี รวมกันกว่า 1.2 พันล้านคน ถือเป็นประชากรเยาวชนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ พวกเขาอยู่แถวหน้าในการขับเคลื่อนประเด็นสำคัญของโลก ตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ นวัตกรรมดิจิทัล การสร้างทางออกในระดับท้องถิ่น ไปจนถึงการปกป้องสิทธิมนุษยชน” กาย ไรเดอร์ (Guy Ryder) รองเลขาธิการฝ่ายนโยบายแห่งสหประชาชาติ กล่าว
อย่างไรก็ตาม เขายังกล่าวเพิ่มเติมว่า “เยาวชนจำนวนมากยังคงถูกกันออกจากกระบวนการตัดสินใจที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตของพวกเขา และยังเผชิญอุปสรรคในการเข้าถึงการศึกษา งานที่มีคุณค่า บริการสุขภาพ และการมีส่วนร่วมทางการเมือง”
คำกล่าวนี้สะท้อนให้เห็นถึงช่องว่างสำคัญระหว่าง “การให้เยาวชนเข้าร่วม” กับ “การให้เยาวชนร่วมกำหนด” ซึ่งเมืองฮัมบูร์ก ประเทศเยอรมนี ได้พยายามอุดช่องว่างนั้นอย่างน่าสนใจ
ฮัมบูร์ก: เมืองที่เปิดพื้นที่ให้เยาวชนมีเสียง
กรณีศึกษาของเมืองฮัมบูร์กที่เผยแพร่โดย World Cities Culture Forum แสดงให้เห็นถึงแนวทางการบริหารจัดการเมืองที่ส่งเสริมให้เยาวชนมีส่วนร่วมอย่างแท้จริงในนโยบายและวัฒนธรรมเมือง กระทรวงวัฒนธรรมและสื่อของฮัมบูร์กได้ปรับกรอบนโยบายเยาวชนใหม่ โดยย้ายจุดเน้นจากการให้บริการผ่านสถาบันต่าง ๆ มาสู่การรับฟังเสียงของเยาวชนโดยตรง ผลลัพธ์คือการจัดทำเอกสารสำคัญที่ชื่อว่า “แถลงการณ์ของเด็กเพื่อการสนับสนุนด้านศิลปะ” (Children’s Manifesto for Arts Funding) กระบวนการจัดทำแถลงการณ์นี้กินเวลานานกว่า 6 เดือน โดยมีเยาวชนจำนวน 120 คน อายุระหว่าง 7–18 ปี จากหลากหลายพื้นที่และโรงเรียนในเมืองฮัมบูร์กเข้าร่วมเสนอแนวคิดและข้อเรียกร้องต่าง ๆ
แถลงการณ์ที่เปลี่ยนมุมมองของเมือง
ตัวอย่างข้อเสนอที่สะท้อนผ่านแถลงการณ์นี้ครอบคลุมประเด็นสำคัญและสะท้อนให้เห็นถึงมุมมองที่ลึกซึ้งของเยาวชนต่อวัฒนธรรม เช่น
- การเรียกร้องเสรีภาพส่วนบุคคลและความปลอดภัย
- ความต้องการพื้นที่ที่สามารถตั้งคำถามต่อกฎเกณฑ์ได้
- การเข้าถึงงานศิลปะที่ฟรีหรือมีราคาย่อมเยาว์
- การที่โรงเรียนทุกแห่งควรมีโรงละคร
- และการส่งเสริมการแลกเปลี่ยนระหว่างคนต่างวัย
Photo Credit: unsplash.com/photos/boy-in-black-jacket-sitting-on-brown-wooden-bench-during-daytime-WXccb2JwgOU
แถลงการณ์ฉบับนี้ไม่ได้เป็นเพียงเอกสารเชิงสัญลักษณ์ แต่ได้ถูกนำเสนออย่างเป็นทางการต่อวุฒิสมาชิกด้านวัฒนธรรมและสื่อของเมืองฮัมบูร์กในพิธีสาธารณะ และที่น่าสนใจคือ โครงการทั้งหมดนี้ดำเนินการโดยองค์กรวัฒนธรรมอิสระ ไม่ใช่ฝ่ายบริหารของเมืองเอง ซึ่งแสดงให้เห็นถึง “ความไว้เนื้อเชื่อใจซึ่งกันและกัน” ระหว่างภาครัฐกับภาคประชาชนในการขับเคลื่อนนโยบายวัฒนธรรม
แถลงการณ์ของเด็ก ๆ ฉบับนี้ยังกลายเป็นส่วนหนึ่งของ กรอบนโยบายใหม่ด้านวัฒนธรรมเด็กและเยาวชนของฮัมบูร์ก ซึ่งจะเริ่มดำเนินการในปี 2025 เป็นต้นไป โดยถือเป็นก้าวสำคัญในการสร้างพื้นที่ให้เยาวชนได้มีส่วนร่วมในระดับนโยบายจริง
กรณีของฮัมบูร์กจึงไม่เพียงสะท้อนให้เห็นว่า “วัฒนธรรมมีบทบาทสำคัญในชีวิตของเยาวชน” เท่านั้น แต่ยังชี้ให้เห็นว่า “เยาวชนก็มีมุมมองและบทบาทที่ชัดเจนในการกำหนดวัฒนธรรมของเมือง” เช่นกัน เพราะเมื่อเด็ก ๆ ได้มีพื้นที่ในการแสดงความคิดเห็น เมืองก็ได้เรียนรู้ที่จะเติบโตไปพร้อมกับพวกเขาอย่างแท้จริง
ที่มา:
บทความ “The first Hamburg Children's Culture Manifesto” จาก hamburg.de
บทความ “Youth to UN: ‘Listen to us. Invest in us. Partner with us’” จาก news.un.org
บทความ “Secretary-General's remarks to the High-level meeting on the Thirtieth Anniversary of the World Programme of Action for Youth [as delivered]” จาก un.org
รายงาน “NOTHING ABOUT US WITHOUT US: YOUTH AND CULTURE IN
GLOBAL CITIES TODAY” โดย World Cities Culture Forum
เรื่อง: คณิศร สันติไชยกุล
TAGS: #Creative Landscape