ScreenBrasil...เมื่อบราซิล ใช้ ‘หนังดัง’ ปั้นแบรนด์ประเทศ
สิ้นเสียงประกาศชื่อภาพยนตร์ I’m Still Here (2024, Walter Salles) โดยนักแสดงสาวชาวสเปน เพเนโลเป ครูซ (Penélope Cruz) ในฐานะภาพยนตร์เจ้าของรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์นานาชาติยอดเยี่ยมเมื่อปีที่แล้ว ทั่วทั้งบราซิลก็เปลี่ยนเป็นโมงยามแห่งการเฉลิมฉลอง
ชัยชนะแห่งประวัติศาสตร์ของภาพยนตร์บราซิลเรื่อง I’m Still Here ถือเป็นครั้งแรกที่ภาพยนตร์จากทวีปอเมริกาใต้คว้ารางวัลนี้ได้ และส่งผลให้บราซิลก้าวขึ้นมาเป็นที่จับตาบนเรดาร์ของโลกภาพยนตร์อย่างเต็มตัว
Photo Credit: unsplash.com/photos/an-aerial-view-of-a-city-and-a-body-of-water-aUXsL7rDOcw
ในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติริโอ เดอ จาเนโร (Festival do Rio) โครงการ ScreenBrasil ได้รับการเปิดตัวอย่างเป็นทางการ โดยเป็นความร่วมมือระหว่าง Projeto Paradiso มูลนิธิเพื่อการกุศลที่ดำเนินงานโดยสถาบัน Olga Rabinovich กับ Embratur องค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวของบราซิล เพื่อส่งเสริมการจัดจำหน่ายภาพยนตร์บราซิลสู่เวทีนานาชาติ
โครงการนี้จะมอบทุนสนับสนุนให้ภาพยนตร์บราซิลจำนวน 3 เรื่อง ที่ผลิตในปี 2024–2025 โดยจะประกาศผลการคัดเลือกในเดือนเมษายน 2026 ซึ่งแต่ละเรื่องจะได้รับเงินสนับสนุน 15,000 ดอลลาร์สหรัฐ สำหรับกิจกรรมจัดจำหน่ายในต่างประเทศ เช่น การทำซับไตเติล การประชาสัมพันธ์ และการทำการตลาดในระดับนานาชาติ
โครงการ ScreenBrasil เป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ของ Embratur ในการใช้สื่อภาพและเสียงเป็นเครื่องมือส่งเสริมการท่องเที่ยวระหว่างประเทศ มาร์เซโล่ เฟรโช (Marcelo Freixo) ประธาน Embratur กล่าวกับ The Variety ว่า “เราตระหนักว่า ภาพยนตร์ ซีรีส์ สารคดี และผลงานสื่อภาพและเสียงอื่น ๆ สามารถทำหน้าที่เป็น 'เวทีนำเสนอ' ที่ทรงพลัง แสดงให้โลกเห็นถึงสิ่งที่ดีที่สุดที่ประเทศของเรามี และสามารถจุดประกายความสนใจให้ผู้คนอยากเดินทางมาสัมผัสบราซิลด้วยตัวเอง”
ส่วนหนึ่งของความคึกคักของบราซิลในแผนที่ภาพยนตร์โลก เป็นผลลัพธ์จากการบังคับใช้นโยบาย Cash Rebate เมื่อปี 2022 โดยสำนักงานส่งเสริมการถ่ายทำภาพยนตร์แห่งนครรีโอ เดอ จาเนโร (Rio Film Comission) ที่มอบส่วนลดสูงสุดถึง 35% สำหรับค่าใช้จ่ายภายในท้องถิ่นที่เข้าเงื่อนไขในการถ่ายทำภายในเมือง
Photo Credit: unsplash.com/photos/a-man-holding-a-camera-in-his-hand-8-TyLODcO90
“เรามีตัวอย่างจากประเทศต่าง ๆ เช่น สเปน โปรตุเกส และเกาหลีใต้ ที่ได้กำหนดให้อุตสาหกรรมสื่อภาพและเสียงเป็นภาคส่วนยุทธศาสตร์สำคัญในการส่งเสริมซอฟต์พาวเวอร์ของประเทศ ยิ่งไปกว่านั้น งานวิจัยยังแสดงให้เห็นว่า นักท่องเที่ยวจากทั่วโลกประมาณ 80 ล้านคน เลือกจุดหมายปลายทางจากอิทธิพลของสื่อภาพยนตร์และโทรทัศน์” ประธาน Embratur กล่าวเสริมถึงความสำคัญของเครื่องมือดังกล่าว
ScreenBrasil จึงไม่ได้เป็นเพียงข่าวดีสำหรับคนทำหนังในบราซิลเท่านั้น แต่ยังสะท้อนให้เห็นถึงการออกแบบนโยบายทางวัฒนธรรมอย่างมีกลยุทธ์ ด้วยการมอบการสนับสนุนให้ผู้สร้างสรรค์ มากกว่าการรอให้ความนิยมเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ทำให้ ScreenBrasil เป็นหนึ่งในแบบอย่างของการต่อยอดกระแสนิยมอย่างเป็นรูปธรรม ที่ช่วยยกระดับอุตสาหกรรมภาพยนตร์ พร้อมทั้งใช้วัฒนธรรมเป็นหน้าต่างเปิดสู่เศรษฐกิจการท่องเที่ยวระดับโลกอย่างแท้จริง
Photo Credit: commons.wikimedia.org/wiki/File:Kleber_Mendon%C3%A7a_Filho_at_2025_Cannes_Red_Carpet_for_O_Agente_Secreto_2.jpg
อนาคตของวงการภาพยนตร์บราซิลยังคงน่าจับตา เมื่อตัวเต็งในปีนี้อย่าง The Secret Agent (2025, Kleber Mendonça Filho) ที่เพิ่งคว้า 2 รางวัลจากเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ ทั้งผู้กำกับยอดเยี่ยมและนักแสดงชายยอดเยี่ยม และมีโอกาสสร้างประวัติศาสตร์ซ้ำบนเวทีออสการ์อีกครั้ง
แต่เหนือกว่ารางวัลใด ๆ สิ่งที่บราซิลกำลังทำให้โลกเห็นชัดเจนก็คือ ความสำเร็จของหนังไม่ใช่จุดจบ แต่มันคือจุดเริ่มต้นของการสร้าง “แบรนด์ประเทศ” อย่างเป็นระบบ
คำถามคือ…หากวันหนึ่งประเทศไทยมี “หนังดัง” หรือ “ผลงานสร้างสรรค์” ที่ก้องโลก เราพร้อมหรือยังที่จะเปลี่ยนความนิยมให้เป็นพลังเศรษฐกิจและการสร้างแบรนด์ชาติอย่างยั่งยืน?
ที่มา:
บทความ “Rio de Janeiro Mayor Eduardo Paes: ‘Rio’s Demand as a Filming Destination for Brazilian and Foreign Productions is in Permanent Growth’” โดย Marcelo Cajueiro
บทความ “Projeto Paradiso and Embratur Launch ScreenBrasil Initiative to Promote the International Distribution of Brazilian Films (EXCLUSIVE)” โดย Rafa Sales Ross
บทความ “The 'I'm Still Here' effect: How Oscar fever is gripping Brazil during Carnaval” โดย David Mouriquand
เรื่อง: คณิศร สันติไชยกุล