Research & Report

Kenya ลุยเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ผนึกสหรัฐดันเป้าจีดีพีแตะ 10%

แอฟริกากำลังอยู่ในช่วงเร่งสปีดเศรษฐกิจสร้างสรรค์อย่างจริงจัง โดยมีแรงหนุนสำคัญคือคนรุ่นใหม่ที่มีพลังความคิดสร้างสรรค์และเข้าถึงเทคโนโลยีดิจิทัลได้มากขึ้น บวกกับวัฒนธรรมที่หลากหลายและแข็งแรง กลายเป็นเชื้อเพลิงชั้นดีให้หลายประเทศเริ่มมองเห็น “โอกาส” มากกว่า “ความบันเทิง”

Photo Credit: mmsadvocates.co.ke/highlights-of-the-creative-economy-support-bill-2024

หนึ่งในประเทศที่น่าจับตามากที่สุดตอนนี้คือเคนยา ที่ไม่เพียงแค่พูด แต่กำลังลงมือทำจริงจัง ล่าสุดรัฐบาลเคนยาประกาศเป้าหมายใหญ่ ว่าจะผลักดันให้เศรษฐกิจสร้างสรรค์เพิ่มส่วนแบ่งในจีดีพีจากเดิม 5% เป็น 10% ภายในสิ้นปี 2025 ซึ่งถือเป็นแผนที่ทะเยอทะยาน แต่ไม่ใช่ฝันกลางวัน เพราะรัฐบาลเริ่มวางรากฐานไว้แล้ว ทั้งเรื่องนโยบาย โครงสร้างพื้นฐาน และที่สำคัญคือการจับมือกับพันธมิตรระดับโลกอย่างสหรัฐอเมริกา ความร่วมมือครั้งนี้เปิดตัวอย่างยิ่งใหญ่ผ่านงาน U.S.-Kenya Creative Economy Forum 2025 ที่จัดขึ้นกลางกรุงไนโรบี โดยมีทั้งนักลงทุน ตัวแทนจากวงการบันเทิง กีฬา และบริษัทเทคโนโลยีจากสหรัฐอเมริกา เข้าร่วมงานคับคั่ง นี่ไม่ใช่เวทีโชว์ของธรรมดา แต่คือพื้นที่จริงในการสร้างพันธมิตร สร้างโอกาส และแปลงศักยภาพให้เป็นเศรษฐกิจอย่างแท้จริง

Photo Credit: kbc.co.ke/kenya-emerges-as-africas-creative-powerhouse-at-u-s-kenya-summit

ข้อมูลจากโครงการ ACP-EU Culture ระบุชัดว่าอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ในเคนยากำลังโตเร็วกว่าอุตสาหกรรมอื่นถึง 60% และแม้จะใช้ข้อมูลย้อนหลังในปี 2017 ก็ยังเห็นชัดว่าเคนยาทำรายได้จากภาคนี้ไปแล้วกว่า 655 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และจ้างงานโดยตรงได้มากกว่า 300,000 คน ซึ่งแปลว่าความคิดสร้างสรรค์ไม่ได้อยู่แค่ในเวทีหรืองานแสดง แต่มันคือเศรษฐกิจที่เลี้ยงคนได้จริง

สิ่งที่น่าสนใจที่สุดคือการที่สหรัฐอเมริกามองเห็นศักยภาพของเคนยา ในการเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจสร้างสรรค์ระดับโลก เพราะสหรัฐอเมริกาไม่เพียงส่งตัวแทนมาร่วมงาน แต่ส่งผู้เชี่ยวชาญจากหลายวงการอย่าง Tyler Perry Studios, The Recording Academy และ NBA Africa รวมถึงนักลงทุนในวงการเทคโนโลยีดิจิทัลคอนเทนต์ ที่เข้ามาเพื่อหาช่องทางลงทุนและสร้างเครือข่ายใหม่ ๆ ซึ่งจะช่วยยกระดับเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของเคนยาให้เติบโตไปอีกขั้น 

สำหรับอุตสาหกรรมสร้างสรรค์หลักของเคนยาที่กำลังเป็นดาวรุ่ง และได้รับการจับตามองอย่างมาก ประกอบด้วย 3 อุตสาหกรรม ได้แก่

1. อุตสาหกรรมภาพยนตร์ เคนยาตั้งเป้าเป็น “ฮอลลีวูดแห่งแอฟริกา” โดยใช้จุดเด่นอย่างโลเคชันที่หลากหลาย ต้นทุนการผลิตต่ำ และบุคลากรฝีมือดี ทั้งหมดนี้ทำให้เคนยากลายเป็นจุดหมายที่น่าสนใจสำหรับนักสร้างหนังทั่วโลก และการเติบโตของแพลตฟอร์มสตรีมมิงอย่าง Netflix หรือ Amazon Prime ยิ่งทำให้เรื่องราวจากเคนยามีโอกาสไปถึงสายตาคนทั่วโลก

2. อุตสาหกรรมดนตรี จากกระแส Afrobeats, Amapiano และเพลงแอฟริกันที่กำลังโด่งดังไปทั่วโลก เคนยาเองก็ไม่พลาดที่จะเป็นส่วนหนึ่งของกระแสนี้ด้วยเช่นกัน โดยมีทั้งศิลปินที่มีความสามารถและฐานแฟนคลับที่เติบโตอย่างรวดเร็ว ทำให้แบรนด์ใหญ่จากสหรัฐอเมริกาเริ่มสนใจลงทุนในอุตสาหกรรมดนตรีของเคนยา เพื่อพัฒนาและร่วมสร้างความสำเร็จไปพร้อมกัน

3. อุตสาหกรรมกีฬา เคนยามีวัฒนธรรมกีฬาที่แข็งแกร่ง โดยเฉพาะในระดับเยาวชน ทำให้มีศักยภาพในการพัฒนาโมเดล “กีฬาเพื่อเศรษฐกิจ” ที่สามารถดึงดูดทีมกีฬา สปอนเซอร์ และองค์กรฝึกอบรมระดับโลก มาร่วมลงทุนและสร้างโอกาสใหม่ ๆ ให้กับทั้งประเทศและทวีปแอฟริกา

Photo Credit: x.com/moyasa_ke

นอกจากภาคเอกชนแล้ว ภาครัฐของเคนยาก็ลงมือทำอย่างจริงจังเช่นกัน โดยเฉพาะการตั้งกระทรวง Youth Affairs, Creative Economy and Sports เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์โดยตรง นอกจากนี้ยังมีโครงการใหม่ ๆ ที่ออกมาเสริมความแข็งแกร่งให้กับวงการสร้างสรรค์ในเคนยา เช่น Konza Technopolis เมืองไฮเทคแห่งอนาคต, Digital Media City, Kenya Film School และ Creative Fund ที่ช่วยอัดฉีดทุนให้กับคนรุ่นใหม่ในวงการสร้างสรรค์

Photo Credit: impactalpha.com/a-post-pandemic-plan-for-the-creative-economy-in-kenya

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่น่าชื่นชมคือการที่รัฐ ภาคเอกชน และพันธมิตรจากต่างประเทศ เริ่มมองเห็นปัญหาและร่วมมือกันค้นหาทางออกอย่างจริงจัง สหรัฐอเมริกาเองก็ไม่ได้มองแค่ผลกำไรจากการลงทุน แต่ยังให้ความสำคัญกับการแลกเปลี่ยนความรู้หลาย ๆ ด้าน โดยเฉพาะเรื่องเทคโนโลยี การตลาดดิจิทัล การบริหารจัดการลิขสิทธิ์ และการสร้างแบรนด์ ให้กับศิลปินหรือโปรเจ็กต์ในเคนยา ซึ่งช่วยสร้างโอกาสให้เคนยาเติบโตในระดับสากล

นอกจากนี้ โมเดลความสำเร็จจากสหรัฐอเมริกาอย่าง Grammy Awards หรือ Silicon Valley ยังเป็นแรงบันดาลใจและแนวทางให้กับเคนยาในการพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์ โดยเฉพาะการสร้างแพลตฟอร์มใหม่ ๆ ที่สามารถเชื่อมโยงศิลปินเคนยากับโลกภายนอก